Sürdürülebilir Tasarım Açısından 7R Kavramının ve İleri Dönüşümün Önemi

Rahime Büşra ŞİMŞEK; Bilgehan YILMAZ

Yazarlar

Rahime Büşra ŞİMŞEK KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ https://orcid.org/0009-0007-1244-9349
Bilgehan YILMAZ KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ https://orcid.org/0000-0003-4199-0648

Özet

Sürdürülebilir tasarım, kaynak kullanımını optimize eden ve atık oluşumunu en aza indiren stratejiler içermektedir. Sürdürülebilirlik bağlamda 7R kavramı (Reddet, Azalt, Yeniden Kullan, Onar, Yenile, Geri Dönüştür, İleri Dönüştür), gereksiz tüketimi önlemekten malzemeleri yeniden değerlendirmeye kadar geniş bir süreci kapsar. Özellikle ileri dönüşüm, geri dönüşüme kıyasla malzemelerin değerini artırarak daha işlevsel ve estetik tasarımlar oluşturmayı hedefler.

Bu çalışma, ileri dönüşümün sürdürülebilir tasarımdaki potansiyelini ortaya koymak amacıyla literatür taramaları, kavram analizleri, tasarım platformlarındaki uygulamalar ve uzman görüşlerine dayanarak hazırlanmıştır. Moda, mobilya ve endüstriyel tasarım gibi alanlarda giderek yaygınlaşan ileri dönüşüm, yalnızca kaynak tasarrufu sağlamakla kalmayıp tasarım süreçlerine yaratıcı bir boyut da kazandırmaktadır. Bunun yanı sıra, enerji tüketiminin azaltılması, kültürel mirasın korunması ve yenilikçi tasarım süreçlerinin desteklenmesi gibi konulara da önemli katkılar sunmaktadır.

Sonuç olarak, 7R stratejisi çerçevesinde değerlendirilen ileri dönüşüm, sürdürülebilir bir gelecek için tasarım disiplinlerinde kritik bir rol oynamakta ve yenilikçi çözümler geliştirme fırsatı sunmaktadır.

Referanslar

Akdemir, İ., & Korkmaz, F. D. (2021). Sürdürülebilirlik bağlamında moda ve sanat ilişkisi. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 191–207.

Aksoy, E. (1975). Mimarlıkta tasarım, iletim ve denetim. K.T.Ü. Yayınları.

Arar, Ü. (2024). Yapı bilişi modellemesinde erken evre mimari tasarım ve yerel veri ilişkisi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].

Arkitektuel. (2017). Ningbo Tarih Müzesi. http://arkitektuel.com/ningbo-tarih-muzesi/

Ateş, S. (2023). Türk çağdaş sanatında sürdürülebilirlik temelinde atığın nesnel dönüşümü [Yüksek lisans tezi, Işık Üniversitesi].

Azakoğlu, H. (2023). Tekstil ve moda endüstrisinde inovatif yaklaşımlar: İleri dönüşüm ve dijitalleşme [Yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi].

Bhanushali, R. (2020). The 3R process: Why it is important. https://letmebreathe.in/2019/12/27/the-3r-process-why-it-isimportant/

Brown, L. (1995). State of the world. Earthscan.

Bukhari, M. A., Carrasco-Gallego, R., & Ponce-Cueto, E. (2018). Developing a national programme for textiles and clothing recovery. Waste Management & Research, 36(4), 321–331.

Communication from the Commission to the European Parliament. (2015). Closing the loop—An EU action plan for the circular economy. Bruxelles, Belgique.

Cürgül, T. (2018). Mekân ve tüketim kültürü arakesitinde değer kavramı [Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi].

Çelikbaş, E., Korkmaz, A., & Köse, H. (2023). Sanat terapilerinde geri ve ileri dönüşüm örneği: “Sıfır Atık Köyü Kamikatsu”. Avrasya Beşerî Bilim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 55–74.

Çetiner, M. (2020). Sürdürülebilir moda tasarımı yaklaşımında çanta tasarım önerileri [Sanatta yeterlik tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi].

Çetiner, M., & Oyman, N. R. (2022). Sürdürülebilir moda tasarımı ve çanta tasarım örneği. Sanat ve Yorum, 40, 23–41.

Çilingir Özdemir, A. (2010). Mimari tasarım eğitiminde biçimin değişen anlamları [Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi].

Deniz, E. (2023). Döngüsel ekonomi ekseninde tüketim kültürünün değişen yüzü ve ileri dönüşüm (upcycling) uygulamaları. İktisadi ve İdari Bilimlerde Uluslararası Araştırma ve Değerlendirmeler, (2), Aralık 2023.

Duncan, E. (2011). Report Part 2 – ESD in practice. OMEP.

El-Haggar, S. M. (2007). Sustainable industrial design and waste management: Cradle-to-cradle for sustainable development. Elsevier Academic Press.

Erinç, S. M. (2013). Sanat sosyolojisine giriş. Ütopya Yayınevi.

European Commission. (2008). Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council of 19 November 2008 on waste and repealing certain directives.

Farrant, L., Olsen, S. I., & Wangel, A. (2010). Environmental benefits from reusing clothes. The International Journal of Life Cycle Assessment, 15, 726–736.

Ferrer, G., & Whybark, D. C. (2001). Material planning for a remanufacturing facility. Production and Operations Management, 10(2), 112–124.

Foster. (2000). [Kitap başlığı eksik]. Boyut Yayınları.

Garcia, J. M., & Robertson, M. L. (2017). The future of plastics recycling. Science, 358, 870–872.

Güleycan Okyay, G. (2015). Karaköy Tophane Bölgesi örneğinde kültürel değerlerin korunması ve sürdürülebilirliği [Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi].

Hvass, K. K. (2015). Business model innovation through second hand retailing: A fashion industry case. E-Journal of Corporate Citizenship, 57, 11–32.

Inhabitat. (2021). Inhabitat çanta görseli [Fotoğraf]. https://inhabitat.com/i-am-a-plastic-bag-is-made-from-recycled-single-use-plastic-bottles/i-am-a-plastic-bag-1/

Jawahir, I. S., & Bradley, R. (2016). Technological elements of circular economy and the principles of 6R-based closed-loop material flow in sustainable manufacturing. Procedia CIRP, 40, 103–108.

Kaypak, Ş. (2011). Küreselleşme sürecinde sürdürülebilir bir kalkınma için sürdürülebilir bir çevre. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(20), 19–33.

Koçan, A., Gültekin, D. G., & Baştuğ, M. (2019). Yeni ekonomi ve iş modelleri: Döngüsel ekonomi ve paylaşım ekosistemleri. In Uluslararası Ekonomi Araştırmaları ve Finansal Piyasalar Kongresi (ss. 528–548). Gaziantep.

Kurtoğlu Necef, Ö., Tama, D., & Boz, S. (2020). Moda endüstrisinde uygulanan sürdürülebilirlik stratejilerine örnekler. TJFDM, 2(4), 67–78.

Medina, M. (1999). Reciclaje de desechos sólidos en América Latina. Frontera Norte, 11(21), 1–25.

Mimarizm. (2017, 28 Temmuz). Bima Mikro Kütüphanesi. https://mimarizm.com/haberler/gundem/mikro-kutuphane-bima_128490

Mimarizm. (2024, 28 Mayıs). Kişisel dönüşüm ve ileri dönüşüm: Eylem Pala Uluğ ile yan yana. https://www.mimarizm.com/hobi/kisisel-donusum-ve-ileri-donusum-eylem-pala-ulug-ile-yan-yana_137950

Muthu, S. S. (2018). Sustainable innovations in recycled textiles (1st ed.). Springer Nature.

Mybukuro. (2021). Mybukuro çanta görseli [Fotoğraf]. https://www.mybukuro.com/about

Northwood, M. (2017). Upcycling: Beginner’s guide on how to reuse broken household items. Kindle Edition.

Peters, J. R., & Kristel Dewulf. (2012). Design for end of life: A design methodology for the early stages of an innovation process. In International Conference on Engineering and Product Design Education, 6–7 September 2012, Artesis University College, Antwerp, Belgium.

Sardon, H., & Dove, A. P. (2018). Plastics recycling with a difference. Science, 60(6387), 380–381.

Schyns, Z. O. G., & Shaver, M. P. (2021). Mechanical recycling of packaging plastics: A review. Macromolecular Rapid Communications, 42(3), 2000415.

SEC. (2009). Design as a driver of user-centred innovation. Commission of the European Communities.

Shrouf, F., & Miragliotta, G. (2015). Energy management based on Internet of Things: Practices and framework for adoption in production management. Journal of Cleaner Production, 100, 235–246.

Türk Dil Kurumu. (2011). Büyük Türkçe sözlük (Tek cilt). Türk Dil Kurumu Yayınları.

Uçar Baycan, D., & Kaptan, B. B. (2024). Mekânda anlam aramak: Göstergebilimsel iç mekân analizi Odunpazarı

Modern Müzesi (OMM) örneği. Sanat ve Tasarım Dergisi, 14(1), 643–663.

Vadicherla, T., Saravanan, D., Ram, M. M., & Suganya, K. (2017). Fashion renovation via upcycling. In S. S. Muthu (Ed.),

Textiles and clothing sustainability: Recycled and upcycled textiles and fashion (pp. xx–xx). Springer.

Van Beukering, P. (2018). Recycling, international trade and the environment. Kluwer Academic Publishers.

Wang, Y. (2006). Recycling in textiles (1st ed.). Woodhead Publishing.

Yalçınkaya, Ş., & Karadeniz, İ. (2022). Sürdürülebilir mimari tasarımda atık malzemenin yeri. Journal of Architectural Sciences and Applications, 7(2), 750–762.

Zhao, H., Li, Q., Liu, S., & Gan, F. (2013). Characterization of microcrystals in some ancient glass beads from China by means of confocal Raman microspectroscopy. Journal of Raman Spectroscopy, 44(4), 643–649.

Zwolinski, P., Miguel-Angel, L. O., & Daniel, B. (2006). Integrated design of remanufacturable products based on product profiles. Journal of Cleaner Production, 14(15–16), 1333–1345.

URL-1: https://www.verdurashoes.com/verdurashoes_philosophy/

URL-2: https://www.goodcitizens.com.au/pages/our-mission/

URL-3: https://vogue.com.tr/trend/istanbulun-kesfedilmesi-gereken-10-vintage-adresi